Erdoğan 'Seçimi kaybetsek de yokum' demişti; EYT'yle ilgili yeni formüller masada

­Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha önce yaptığı açıklamalarda, Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT) taleplerine kapıyı kapatmıştı. “SEÇİMİ KAYBETSEK DE YOKUM” 16 Kasım 2019 tarihinde EYT’ye değinen Erdoğan, “‘Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ Tutturmuşlar EYT.  Niçin erken emeklilik? Bırakalım ne zaman emekli olması gerekiyorsa o zaman olsun. İskandinav ülkelerinin hepsi erken emeklilik sistemiyle battı. Herkes vaktinde emekli olmalı. Seçim kaybetsek de yokum. Bütün dünya bizim sistemimizi kendine uygulamaya çalışıyor bizdeki bazı köhne kişiler sistemi çökertmek için koşuyor” ifadelerini kullanmıştı. SEÇİM YAKLAŞTI FORMÜLLER MASAYA KONDU Erdoğan’ın bu konuşmasının üzerinden aylar geçti. Ekonomik krizin etkisiyle birlikte anketlerde de AKP’nin oyu geriledi. Daha önce EYT’ye kapıyı kapatan hükümet, 2023’te yapılması öngörülen seçimlere sayılı zaman kala yeni formülleri masaya yatırıyor. Türkiye Gazetesi’nden Cevdet Fırat Aydoğmuş’un haberine göre; EYT’yle ilgili platformların temsilcileri geçen hafta Meclis’te AKP ve MHP Grup Başkanvekilleriyle görüştü. Temaslarda EYT’lilerin, sorunun bu yıl içinde çözüleceği yönünde mesajlar aldığı belirtilirken, EYT’ler için daha önce şu formüllerin gündemde olduğu belirtilmişti: KISMİ EMEKLİLİK SEÇENEĞİ Masadaki ilk seçenek ‘kısmi emeklilik’ formülü. Buna göre, 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Bu kapsamda 3.600 günü tamamlayanlar kadınsa 50, erkekse 55 yaşını da doldurmak şartıyla emekli olabiliyor. SİGORTA SÜRESİ FORMÜLÜ İkinci seçenekte ise 1999 öncesindeki emeklilik şartları masaya geliyor. Buna göre de kadınlarda 7.200 gün, erkeklerde 9 bin gün sigortalılık süresini tamamlayanların, yaş şartına bakılmadan emekli olması mümkün hâle geliyor. KESİNTİLİ EMEKLİLİK YOLU Üçüncü durumda ise sigortalıya emeklilik için ‘kesinti’ seçeneği sunuluyor. Çalışan kişi kabul ederse, emeklilik için kalan yılları kadar her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Diğer yandan, bu seçenekte sabit kesinti oranının da önceden devlet tarafından belirlenmesi gerekiyor. Örneğin; yıllık kesinti oranı yüzde 3 olarak belirlendiğinde emeklilik için 3 yılı kalmış birinden yüzde 9 kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul eden kişi, daha az maaşla daha erken emekli olabiliyor. GEÇİCİ KESİNTİLİ ALTERNATİF EYT’liler için uygulanabileceği tartışılan modellerden biri de ‘kesintili emeklilik’ formülüne benziyor. Bu seçenekte ise yine belirlenen oranda kalan yıllar için kesinti uygulanarak çalışan kişi emekli edilirken, kanunda belirlenen normal emeklilik yaşı tamamlandığında, daha önce uygulanmaya başlanan kesintiye son veriliyor. PRİM TAMAMLAMA MODELİ EYT dosyasındaki bir diğer formül ise ‘prim tamamlama’ olarak öne çıkıyor. Bu formüle göre, 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için, ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5.000 ile 5.975 prim günü isteniyor. Bunu tamamlayanların yaşı dikkate alınmazken, böylece emeklilik imkânı doğuyor.