Pnömoni; halk arasında bilinen adıyla ‘zatürre’ bakteri ve virüslerle akciğer dokusunun iltihaplanması sonucu ortaya çıkan acil bir infeksiyon hastalığıdır. Özellikle kış aylarında olmak üzere dünya nüfusunun %5-10’unu yani 400-500 milyon kişiyi etkileyerek önemli bir sağlık problemine yol açar ve 2-4 milyon kişinin ölümüne sebep olur. Yüzyıl önce en sık ölüm nedeni iken antibiyotiklerin ve aşının bulunması ile sıklığı azalmasına rağmen yine de en öldürücü infeksiyon hastalıklarından biridir.
AŞI YAPTIRMAK GEREKİR Mİ?
Pnömoni en sık ve öldürücü infeksiyon hastalıklardan biridir. Aşı son derece koruyucudur. Özellikle risk faktörü olan kişilerde mutlaka yapılması önerilmektedir. 18 yaş ve sonrası bağışıklığı baskılanmış hastalar (kanser, kronik böbrek yetersizliği, nefrotiksendrom, kronik karaciğer hastalığı), kalp hastalığı olan kişiler, dalağı çıkarılanlar, beyin omurilik sıvısı kaçağı olanlar, bilinç kaybı ile seyreden nörolojik hastalığı olanlar, çok sigara içenlerde, astımı olanlarda ve diyabetik hastalarda pnömoni aşısının yapılması özellikle önerilmektedir. Risk faktörü olan kişilerde 18-65 yaşları arasında 1-2 doz, 65 yaş sonrası ise herkese bir kez yapılmalıdır. Aşı yılın herhangi bir döneminde yapılabilir ve en az 5 yıl koruyucudur.
HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
Grip ve zatürre kış aylarının en sık görülen iki hastalığıdır. Grip özellikle yaşlılarda zatürreye yol açabilir. Bazen de grip sonrası ortaya çıkan solunum yollarındaki değişiklikler ve bağışıklık sisteminin bozulması sonucu süper infeksiyon denilen bakterilerin de tabloya eklenmesiyle hastalık ağırlaşır. Bu açıdan grip aşısının, sık sık el yıkamanın, hastalıklı kişilerden uzak durmanın, hasta kişilerin kişisel eşyalarının kullanılmamasının önemi büyüktür. Dengeli beslenme, hijyen koşullarına uyma, sigara ve alkol kullanmama, stressiz yaşamaya çalışma, altta yatan kronik hastalıklara ve nörolojik hastalıkların uygun şekilde tedavisi son derece önemlidir.
YAŞLILARDA SESSİZ VE SİNSİ SEYREDER
Titreme ile yükselen ateş, öksürük, balgam, göğsün yanlarında ağrı, bazen nefes darlığı ve vücutta morarmalar en sık belirtilerdir. Genel durum oldukça bozuktur. Pas rengi balgam, balgamda kan görülmesi önemli belirtilerdir. Hastanın solunum sayısı artmıştır. Özellikle yaşlılarda hastalık ateş olmadan atipik seyredebilir. Yaşlı bir hastanın genel durumunda bozulma, bilincinde bir değişiklik, psikolojik durumunda bir farklılık zatürreyi düşündürmelidir.
GRİP VE ZATÜRRE AŞISI KORONAYA KARŞI KORUR MU?
Grip ve zatürre aşısı koronaya karşı korumaz, fakat hastalığın daha hafif seyretmesine neden olabilir. Çünkü Covid-19 geçirenlerde aynı anda mevsimsel grip ve bakteriyel pnömoni de bulunabilir veya hemen sonra süper infeksiyon olarak tabloya eklenebilir. Grip ve bakteriyel pnömoni aşıları yapıldığında kişinin bağışıklık sistemi bu hastalıklar ile uğraşmamış olur, sadece Covid-19 ile mücadele eder ve hastalığı yenme şansı artar.