İran Cumhurbaşkanı Reisi hayatını kaybetti

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Emir Abdullahiyan'ın helikopter kazasında yaşamını yitirdiği açıklandı.

Azerbaycan'dan kalkan helikopterde, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdüllahiyan, Tebriz Cuma İmamı Ayetullah Ali Haşim ve Doğu Azerbaycan Eyalet Valisi Malik Rahmeti vardı. Helikopter, Doğu Azerbaycan eyaletindeki dağlık arazide kaza yaptı. İranlı yetkililer helikopterde bulunan Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdüllahiyan'ın öldüğünü duyurdu. İran cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin içerisinde bulunduğu helikopterin enkazına ulaşıldı. İran devlet televizyonunda yer alan haberde, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin içerisinde bulunduğu helikopterin enkazının yerinin tespit edildiği aktarıldı. Haberde termal cihazlarla yapılan ilk incelemeler neticesinde şu ana kadar herhangi bir yaşam belirtisi görülmediği ve helikopter içerisinde bulunan herkesin hayatını kaybetmiş olabileceği belirtildi.  İran Kızılayı Başkanı Pirhüseyin Kulivend ise devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “Arama kurtarma ekipleri, cumhurbaşkanını taşıyan helikopterin kaza yerini tespit etti. Bölgeye doğru ilerliyoruz. Henüz hiçbir ayrıntı yok. Ayrıntı verebilmemiz için enkaza ulaşmamız lazım. Enkazla aramızda yaklaşık 2 kilometre mesafe var” dedi. Cumhurbaşkanı Reisi, dün helikopterle, İran-Azerbaycan sınırında bir barajın açılış törenine katılmıştı. İran devlet televizyonu, Reisi'nin helikopterinin bölgeden dönerken sert iniş yapması suretiyle kaza meydana geldiğini; Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Doğu Azerbaycan Eyalet Valisi Malik Rahmeti ve Tebriz Cuma İmamı Ayetullah Ali Haşim'in de helikopterde bulunduğunu duyurmuştu. Arama kurtarma ekipleri, olumsuz hava şartları nedeniyle çalışmaların güçlükle sürdüğünü bildirmiş, İran, Türkiye'den havadan arama çalışması yapmak için insansız hava aracı (İHA) talep etmişti. Türkiye'nin, İran Cumhurbaşkanı Reisi ve bazı yetkililerin geçirdiği helikopter kazasına ilişkin arama faaliyetlerinde görevlendirdiği Akıncı İHA, helikopterin enkazı olabileceği düşünülen ısı kaynağını tespit ederek koordinatlarını İran makamlarıyla paylaşmıştı. Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı geçici olarak görevi devralacak İran Anayasası'nın 131'inci maddesi, cumhurbaşkanının ölümü halinde cumhurbaşkanının seçilememesi hallerinde, ülke liderinin (Ali Hamaney) atamasıyla, birinci cumhurbaşkanı yardımcısının cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarını devralmasını öngörüyor. Meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurul, yani yasama, yürütme ve yargı başkanları, yeni bir cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içerisinde seçilmesi için süreci düzenlemekle yükümlü. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi kimdir? Hukukçu din adamı kimliğiyle bilinen Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, 14 Aralık 1960'ta İran'ın Meşhed kentinde doğdu. Reisi, 1979'daki devrimin ardından kariyerine 1981'de Kereç Savcısı olarak başladı. Görevinde hızla yükselen Reisi, kısa sürede henüz 25 yaşındayken Tahran Başsavcı Vekilliği makamına oturdu. Reisi, İran devrim lideri Humeyni'nin talimatıyla 1988'de hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararını veren 4 kişilik komitede yer aldı. Humeyni'nin ölümü sonrası Ali Hamaney döneminde devlet makamlarında hızla yükselen Reisi, 1989-1994 yıllarında Tahran Başsavcılığı görevinde bulundu. 1994 yılında Devlet Denetleme Kurumu Başkanlığına atanan Reisi, 10 yıl boyunca bu görevde kaldı. Reisi, 2004'te Yargı Erki Başkanı Birinci Yardımcılığı görevine atandı. 2014 yılında İran Genel Başsavcılığına atanan Reisi, 2016'da yine Hamaney tarafından Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbe ve Külliyesi Vakfı Başkanlığı'na getirildi. Ülkede 19 Mayıs 2017'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de aday olan Reisi, o dönemdeki Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı seçimleri kaybetti. Reisi, kendisinden önceki Yargı Erki Başkanı Ayetullah Amuli Sadık Laricani'nin Hamaney tarafından görevden alınarak Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanlığına atanmasının ardından Mart 2019'da boşalan Yargı Erki Başkanlığı'na getirildi. İran'da 18 Haziran 2021'de gerçekleştirilen seçimde Reisi, oyların yüzde 62'sini alarak açık ara farkla kazanıp ülkenin 8. Cumhurbaşkanı oldu. Reisi'nin cumhurbaşkanlığı döneminde özellikle komşularla ilişkilere öncelik veren dış politika izlendi. Bu dönemde Suudi Arabistan ile ilişkiler 7 yıl aradan sonra yeniden kuruldu.   Suriye, Mısır ve Irak liderlerinden taziye mesajları İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin ardından Suriye, Irak ve Mısır liderlerinden taziye mesajları paylaşıldı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Reisi’nin ardından yayımladığı taziye mesajında şu ifadelere yer verdi; “Merhum Cumhurbaşkanıyla Suriye ve İran arasındaki stratejik ilişkilerin her zaman refah içinde kalması için çalıştık, bu yolda önemli bir kilometre taşı olarak Suriye ziyaretini, Suriye ve İran halklarının yararına olan her şeyle ilişkileri zenginleştirmek için ortaya koyduğu vizyon ve fikirleri her zaman hatırlayacağız.” Irak Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid, taziye mesajında “Bu üzücü vesileyle, İslam Cumhuriyeti Dini Lideri Büyük Ayetullah Ali Hamaney'e, İslam Cumhuriyeti liderliğine ve halkına en içten taziyelerimizi ve başsağlığı dileklerimizi iletiyor, Irak'ın bu zor durumda İran halkının yanında olduğunu teyit ediyoruz” ifadelerini kullandı. Hamas hareketi, taziye mesajında başsağlığı dileklerine yer vererek “İran'ın rönesansında uzun bir yolculuk yapmış ve onurlu duruşlarıyla Filistin davamızı destekleyen en iyi İranlı liderlerden oluşan bir grubun hayatına mal olan bu acı ve ağır olayda, kardeş İran halkıyla ortak üzüntü ve acı duygularımızı ve İran İslam Cumhuriyeti ile tam dayanışma içinde olduğumuzu belirtiyoruz” açıklamasını yaptı. Mısır Cumhurbaşkanlığından yayımlanan taziye mesajında ise şu ifadeler yer aldı; “Mısır Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, İran halkına en içten başsağlığı dileklerini ileterek Yüce Allah'tan Cumhurbaşkanı Raisi'yi ve merhumunu rahmetiyle sarmalamasını, ailelerine teselli ve rahatlık vermesini niyaz ediyor. Cumhurbaşkanı, bu trajik dönemde Mısır Arap Cumhuriyeti'nin İran yönetimi ve halkıyla dayanışmasını ifade etti.”